Üveit Nedir?

Üveit, gözün ortasında bulunan üvea tabakasının iltihaplanması anlamına gelir. Üvea, gözde iris (gözün renkli kısım), siliyer cisim (göz içi sıvısının üretildiği yer) ve koroid (kan damarları tabakası) olmak üzere üç ana bölümden oluşur. Üveit, bu yapıları etkileyebilir ve ciddi görme kaybına yol açabilir. Bu makalede üveit ile ilgili tanım, nedenler, belirtiler, tanı yöntemleri ve tedavi seçenekleri ele alınacaktır.

Üveit Tipleri Nelerdir?

Üveit, iltihabın gözün hangi kısmını etkilediğine bağlı olarak dört ana kategoriye ayrılır:

Ön Üveit (İritis): Üveanın ön kısmındaki iltihaplanmayı ifade eder ve genellikle akut formda, ani ve belirgin semptomlarla ortaya çıkar.
Orta Üveit (Pars Planitis): Gözün orta kısmında, özellikle pars plana adı verilen bölgeyi etkiler. Bu tür üveit genellikle kronik ve ilerleyicidir ve başka bazı hastalıklarla birlikte ortaya çıkabilmektedir.
Arka Üveit (Koroidit): Üveanın arka kısmını, özellikle koroid ve retina bölgesini etkiler. Görme kaybı riski bu türde ön üveit ve pars planite göre daha yüksektir.
Panüveit: Üveanın tüm katmanlarını etkileyebilir, ön ve arka üveitin birlikte ortaya çıktığı tiptir. En şiddetli form olarak kabul edilir.

Üveitin Nedenleri

Üveitin birçok farklı nedene bağlı olarak ortaya çıkabilmektedir ve birçok faktör bu hastalığın ortaya çıkmasına katkıda bulunabilmektedir.

Otoimmün Hastalıklar: Vücudun bağışıklık sistemi kendi dokularına saldırdığında üveit gelişebilir. Bu durum, Behçet hastalığı, sarkoidoz, romatoid artrit ve ankilozan spondilit gibi hastalıklarla ilişkilidir.
Enfeksiyonlar: Virüsler (herpes zoster, herpes simpleks), bakteriler (tüberküloz, sifiliz), mantarlar ve parazitler üveite neden olabilir.
Travma: Göz yaralanmaları veya cerrahi müdahaleler de üveitin tetiklenmesine yol açabilir.
Genetik Faktörler: Bazı genetik yatkınlıklar üveitin gelişiminde rol oynayabilir. Örneğin, HLA-B27 geni taşıyıcıları daha yüksek üveit riski taşır.
Diğer Nedenler: İdyopatik yani nedeni bilinmeyen üveit vakaları da vardır. Bu durumda, belirgin bir tetikleyici bulunmaz.

Üveit Belirtileri

Aşağıdaki belirtiler sarı nokta hastalığında en sık görülen belirtilerdir. Ancak her hastada bu belirtiler farklı şekillerde ortaya çıkabilir. Semptomlar şunlardır.

Göz Ağrısı: Ağrı üveitin, özellikle ön üveitin en sık görülen belirtilerinden biridir. Üveit, gözde hafif veya şiddetli ağrıya neden olabilmektedir.
Kızarıklık: Gözde belirgin bir kızarıklık üveitin en sık görülen bulgularından biridir.
Bulanık Görme: Üveit , görme keskinliğini ciddi şekilde etkileyebilir ve bulanık görmeye neden olabilir.
Işığa Duyarlılık (Fotofobi): Gözler parlak ışıklara karşı hassas hale gelebilir.
Küçük Karartılar: Özellikle arka üveit durumunda g özde yüzen cisimler veya karartılar görülebilir.

Tanı

Üveitin tanısı genelde kapsamlı bir göz muayenesini içerir. Göz doktoru, şu yöntemleri kullanarak üveiti teşhis edebilir:

Görme Keskinliği Testi: Görme keskinliği göz doktorunun 5-6 metre mesafedeki harfleri ya da sayıları hastaya okutturarak değerlendirilmektedir.
Göz Tansiyonu Ölçümü: Göz tansiyonu üveit hastalarında hem artabilir, hem azalabilir. Göz tansiyonu üveit hastalarında yakın bir şekilde takip edilmelidir.
Biyomikroskopi (Slit-Lamba Muayenesi): Gözün ön ve arka kısmını ayrıntılı olarak inceler.
Göz Ultrasonografisi: Gözün iç yapısını ve iltihaplanma derecesinin ultrasonografi ile görüntülenmesidir.
Kan Testleri ve Radyolojik Görüntüleme: Altta yatan sistemik bir hastalık veya enfeksiyon olup olmadığını araştırmak için yapılabilir.

Tedavi

Üveitin tedavisi, iltihabın şiddetine, süresine ve altta yatan nedene bağlı olarak değişiklik gösterebilir. Tedavinin temel amacı, iltihabı kontrol altına almak ve görme kaybını önlemektir. İşte üveit tedavisinde kullanılan başlıca yöntemler:

Kortikosteroidler: En yaygın tedavi yöntemlerinden biridir. Kortikosteroidler, iltihabı azaltmak için göz damlası, oral tablet veya enjeksiyon formunda kullanılır. Yan etkiler riskine karşı dikkatli kullanılmalıdır.
Bağışıklık Sistemini Baskılayan İlaçlar (İmmünosüpresanlar): Kortikosteroidler yeterli olmadığında veya uzun süreli tedavi gerektiğinde, bağışıklık sistemini baskılayan ilaçlar kullanılabilir. Metotreksat, siklosporin gibi ilaçlar bu gruba dahildir.
Antibiyotikler ve Antiviral İlaçlar: Eğer üveitin nedeni bir enfeksiyon ise, antibiyotik veya antiviral ilaçlar kullanılabilir. Örneğin, tüberküloz kaynaklı üveitte antibiyotik tedavisi belirtilere önemli ölçüde yardımcı olabilir.
Mydriatikler: Göz bebeğini genişleten bu ilaçlar, özellikle ön üveit vakalarında kullanılır. Ağrıyı azaltır ve gözdeki yapışıklıkları önler.
Cerrahi Müdahale: Şiddetli vakalarda veya ilaç tedavisinin yetersiz olduğu durumlarda cerrahi müdahale gerekebilir. Vitrektomi, gözün içindeki iltihaplı sıvıyı temizlemek için yapılan bir ameliyattır.
Fiziksel ve Yaşam Tarzı Önlemleri: Göz sağlığına dikkat etmek, aşırı parlak ışıklardan kaçınmak ve koruyucu gözlükler kullanmak önemlidir. Ayrıca, altta yatan sistemik hastalıkların yönetimi de üveit tedavisinde kritik bir rol oynar.

Üveitin Seyri ve Komplikasyonları

Üveitin seyri hastadan hastaya değişebilir. Erken tanı ve etkili tedavi ile birçok kişi tamamen iyile şebilir. Bununla birlikte, tedavi edilmemiş veya yetersiz tedavi edilmiş üveit ciddi komplikasyonlara neden olabilir:

Katarakt: Üveit, gözün lensinde bulanıklığa neden olabilir ve bu durum katarakt olarak bilinir. Görme keskinliğini ciddi şekilde azaltabilir ve cerrahi müdahaleyi gerektirebilir.
Glokom: Artan göz içi basıncı, optik sinire zarar verebilir ve bu durum glokoma yol açabilir. Glokom, kalıcı görme kaybına neden olabilir.
Retina Dekolmanı: Üveit, retinada ödem ve sıvı birikimine neden olabilir, bu da retina dekolmanına yol açabilir. Retina dekolmanı acil müdahale gerektiren ciddi bir durumdur.
Macula Ödemi: Retina merkezinde sıvı birikimi olarak tanımlanan makula ödemi, merkezi görmenin bozulmasına neden olabilir.
Kalıcı Görme Kaybı: Tedavi edilmeyen üveit vakaları, kalıcı görme kaybına neden olabilir. Bu, erken müdahalenin önemini vurgular.

Sonuç

Üveit, gözün önemli bir hastalığıdır ve ciddi komplikasyonlara yol açabilir. Erken tanı, uygun tedavi ve düzenli takip ile bu hastalığın yarattığı riskler büyük ölçüde azaltılabilir. Gözde herhangi bir rahatsızlık hissedildiğinde, özellikle ağrı, kızarıklık veya bulanık görme gibi belirtiler varsa, vakit kaybetmeden bir göz doktoruna başvurmak hayati önem taşır. Üveit tedavisinde multidisipliner yaklaşım, yani göz doktoru, romatolog, enfeksiyon hastalıkları uzmanı gibi farklı branşlardan hekimlerin işbirliği yapması, hastalığın daha etkin yönetilmesini sağlar.